The Place, Importance and Development Approaches of Radiation Safety and Protection Education in Associate Degree Health Programs
DOI:
https://doi.org/10.22399/ijsusat.11Keywords:
Radiation safety, Associate degree education, Radiation protectionAbstract
Radyasyon, modern tıbbın tanı ve tedavi süreçlerinde vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir. Özellikle radyolojik görüntüleme ve radyoterapi uygulamaları sağlık hizmetlerinin kalitesini ve doğruluğunu artırmaktadır. Ancak iyonlaştırıcı radyasyonun potansiyel biyolojik etkileri hem hastalar hem de sağlık çalışanları için önemli riskler oluşturmaktadır. Bu nedenle radyasyon güvenliği ve koruma konuları sağlık çalışanlarının mesleki yeterliliklerinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Sağlık hizmetlerinin önemli bir bölümünü üstlenen radyoloji teknisyenleri, diş sağlığı teknisyenleri ve nükleer tıp teknisyenleri gibi ön lisans sağlık çalışanları doğrudan radyasyona maruz kalabilen gruplar arasındadır. Bu grupların mesleğe hazırlık sürecinde yeterli radyasyon güvenliği eğitimi almaları hayati önem taşımaktadır. Bu derleme çalışmada, ön lisans sağlık programlarında radyasyon güvenliği ve koruma eğitiminin yeri, önemi ve geliştirilmesine duyulan ihtiyaç bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Eğitim müfredatlarının içerik analizi, uluslararası standartlarla karşılaştırılması, eğitimci yeterlilikleri, uygulamalı eğitimin rolü ve mevcut durum analiz edilmiş ve sertifikasyon sistemleri aracılığıyla iyileştirme önerileri sunulmuştur. Bu bağlamda çalışma, sağlık eğitimi politikalarına yön verecek katkılar sağlamayı amaçlamaktadır.
References
[1] Bushberg, J. T., Seibert, J. A., Leidholdt, E. M., & Boone, J. M. (2012). The essential physics of medical imaging (3rd ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
[2] Sert, M. (2020). Radyasyon güvenliği kültürünün sağlık çalışanlarına etkisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3), 214–220.
[3] Yılmaz, A., & Demirtaş, M. (2021). Sağlık teknikerlerinin radyasyon güvenliği bilgisi: Eğitimin rolü. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(2), 45–52.
[4] Hall, E. J., & Giaccia, A. J. (2019). Radiobiology for the radiologist (8th ed.). Wolters Kluwer.
[5] International Commission on Radiological Protection. (2007). The 2007 recommendations of the International Commission on Radiological Protection (ICRP Publication 103). Elsevier.
[6] Kargar, R., & Mohammadi, M. (2020). Occupational radiation exposure among medical workers: A review. Radiation Protection Dosimetry, 189(4), 404–412. https://doi.org/10.1093/rpd/ncaa111
[7] United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation. (2010). Sources and effects of ionizing radiation (UNSCEAR 2008 Report). United Nations.
[8] Martin, A. (2013). Physics for radiation protection: A handbook. Wiley-VCH.
[9] Keser, R., & Özdemir, Z. (2022). Radyoloji teknikerlerinin radyasyon güvenliği konusundaki bilgi düzeyleri. Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 32–39.
[10] International Atomic Energy Agency. (2014). Radiation protection and safety of radiation sources: International basic safety standards. IAEA.
[11] Yıldırım, E., & Dilek, S. (2021). Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin radyasyon korunma bilgi düzeyleri. Tıp ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 118–125.
[12] Karadağ, E., & Ceyhan, N. (2019). Radyasyon güvenliği eğitiminin sağlık çalışanlarının bilgi düzeyine etkisi. Sağlık ve Toplum Dergisi, 29(4), 22–28.
[13] Bushong, S. C. (2016). Radiologic science for technologists: Physics, biology, and protection (11th ed.). Elsevier.
[14] Er, M. (2021). Sağlık eğitiminde simülasyon destekli öğrenmenin etkisi. Tıp Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8(1), 35–41.
[15] Yılmaz, M., & Aslan, F. (2020). Radyasyon güvenliği eğitiminin öğrenci başarısına etkisi. Tıp Fakültesi Dergisi, 17(2), 98–104.
[16] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı. (2023). Sağlık programları önlisans müfredat çerçevesi. https://www.yok.gov.tr
[17] Korkmaz, A., & Sarı, A. (2022). Önlisans düzeyinde sağlık eğitiminde radyasyon güvenliği derslerinin analizi. Meslek Yüksekokulları Dergisi, 11(2), 77–85.
[18] Tekin, N., Demir, F., & Yıldız, E. (2020). Sağlık teknikerlerinin radyasyon güvenliği konusundaki bilgi düzeyi. Tıbbi Teknoloji Dergisi, 8(3), 55–62.
[19] International Atomic Energy Agency. (2018). Training curriculum for radiation protection officers (RPOs). IAEA.
[20] American Society of Radiologic Technologists. (2020). Radiography curriculum guide. https://www.asrt.org
[21] European Commission. (2014). Council Directive 2013/59/Euratom: Laying down basic safety standards for protection against the dangers arising from exposure to ionising radiation. Official Journal of the European Union. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32013L0059
[22] National Radiological Protection Board. (2019). Radiation safety in education and training: Best practice guidelines. NRPB.
[23] Demirtaş, M., & Özkan, E. (2020). Radyasyon güvenliğinde uygulama hataları ve sonuçları. Tıbbi Güvenlik Dergisi, 9(1), 66–72.
[24] Aydın, A., & Korkmaz, H. (2022). Radyasyonla çalışan sağlık personelinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 24–30.
[25] Karataş, N. (2019). Sağlık teknikerlerinin radyasyon korunması bilgi düzeyi üzerine bir inceleme. Sağlık Bilimi Araştırmaları Dergisi, 5(4), 122–128.
[26] Özkan, H., & Bayraktar, M. (2021). Sağlık meslek yüksekokullarında radyasyon eğitimi: Eğiticilerin görüşleri. Eğitimde Güncel Konular Dergisi, 2(1), 59–67.
[27] Soyal, H., & Ortabğ, T. (2023). Radiation Safety For Operating Room Technicians. International Journal of Computational and Experimental Science and Engineering, 9(1), 12–18.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Halil Soyal, Mucize Sarıhan
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
